Những tờ rơi về tảo xoắn Spirulina được rải khắp khu đô thị Văn Quán (Hà Đông, HN) quảng cáo loại thực phẩm chức năng (TPCN) được nhập từ Thái Lan và Nhật Bản này như một thần dược, có tác dụng với hàng chục loại bệnh tật, kể cả những chứng nan y... Người dân đã mang những tài liệu này đến Báo Lao Động, nhờ làm rõ sự thật.

Thực phẩm hay thuốc?

Theo địa chỉ được ghi trong tờ quảng cáo, PV Báo Lao Động đã tới cửa hàng giới thiệu sản phẩm tảo Spirulina của Công ty trách nhiệm hữu hạn đầu tư và phát triển Thiên Đức (Cty Thiên Đức) tại P105 - C9, đường Nguyên Hồng (Hà Nội). Một nhân viên bán hàng đưa cho chúng tôi 2 hộp tảo xoắn Angel life và Lina green, với thành phần đều 100% là tảo xoắn Spirulina.

Tuy nhiên, tảo Angel life là sản phẩm nhập viên từ Thái Lan, đóng gói tại VN, giá 230.000đ/hộp 450 viên; còn tảo Lina green được nhập khẩu trực tiếp từ Nhật Bản, giá 460.000đ/hộp 600 viên. Giới thiệu công dụng, nhân viên này cho biết: Tảo xoắn là TPCN có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh (như bệnh ung thư, HIV, suy dinh dưỡng, béo phì...) chứ không phải là thuốc chữa bệnh.

Minh hoạ cho điều đó, chị nhân viên còn đưa thêm cho chúng tôi 1 quyển sách dày khoảng 40 trang, kèm theo một đĩa VCD. Những dẫn chứng trong cuốn sách "vẽ" nên tác dụng thần kỳ của sản phẩm này. "Chị Trần Thị Nga - ở Tân Lễ, Hưng Hà, Thái Bình - bị ung thư vú từ đầu năm 2007. Sau khi dùng hoá chất và xạ trị, sức khoẻ của chị bị giảm sút nghiêm trọng, da xanh xao, không ăn được và ngủ rất ít. Khi sử dụng loại tảo này mới hơn một tháng thì chị đã ăn ngon miệng, ngủ tốt hơn và da đã trở lại hồng hào".

Khá nhiều bệnh nhân được mô tả tương tự: "Chị Tuyết - ở Tân Hiệp, Kiên Giang - bị HIV, sau gần một năm dùng tảo Spirulina với liều 15 viên/ngày, sức khoẻ của chị đã tiến triển rất tốt, kết quả xét nghiệm CD4 (chỉ số miễn dịch) khá cao và không phải sử dụng thuốc kháng virus của tổ chức toàn cầu về HIV". Ngoài ra, tài liệu này còn khuyến cáo lượng Spirulina dùng cho 27 loại bệnh, trong đó có những bệnh nan y hoặc bệnh nhân phải xác định "sống chung với lũ" như tiểu đường, gan mạn tính, ung thư, gút...

Vi phạm trắng trợn quy định quảng cáo

TS Lý Ngọc Kính - Cục trưởng Cục Quản lý khám - chữa bệnh, Bộ Y tế - đã giật mình khi đọc được những lời quảng cáo về tảo Spirulina: "Đọc quyển sách này, người dân chắc chắn nghĩ đây là thuốc, bởi trong đó liệt kê hàng loạt bệnh, với số lượng viên dùng hàng ngày.

Chuyện có tác dụng đối với các cặp vợ chồng sinh con trai không có căn cứ, lại vi phạm Pháp lệnh dân số về cấm lựa chọn giới tính khi sinh. Hoặc nếu có tác dụng làm tăng lượng tế bào CD4 ở bệnh nhân HIV, khiến họ không phải dùng thuốc kháng virus là chuyện hoang đường. Nếu quả thật như vậy, sản phẩm này có thể được giải thưởng Nobel".

Tất cả mọi công dụng được công bố hợp pháp và tin cậy, phải dựa trên các bằng chứng khoa học, với sự công nhận của các nhà chuyên môn, chứ không thể nói dựa. Lợi dụng tâm lý của người dân, hiện nay nhiều thực phẩm chức năng - mà thành phần thường chỉ là các protein, acid amin, vitamin với hàm lượng nhỏ - bị quảng cáo trá hình thành thần dược...".

Trở lại Cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm, Bộ Y tế, chúng tôi được Phó Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong cho biết: "Cục đã cấp phép quảng cáo cho tảo Spirulina của Cty Thiên Đức, nhưng market quảng cáo duyệt chỉ là tờ bìa của tập quảng cáo, còn toàn bộ 40 trang giới thiệu chi tiết đều do họ tự in, không hề xin phép.

Như vậy, Cty này đã đăng quảng cáo vượt quá những nội dung đã được cấp phép và vi phạm nghiêm trọng vào quy chế cấp phép quảng cáo đối với cơ sở kinh doanh mặt hàng TPCN. Những vi phạm này, ngoài xử phạt theo Nghị định 45 còn phải bị thu hồi giấy phép quảng cáo đã được cấp".

Báo động về vấn đề này, bà Trần Thị Thu Liễu - Phó trưởng phòng Giáo dục và truyền thông, Cục ATVSTP - còn cho hay: "Hiện tại có hàng nghìn TPCN đang lưu hành, song số sản phẩm đã được cấp phép quảng cáo chiếm con số rất nhỏ. Ngay những sản phẩm đã được cấp phép, các đợt thanh - kiểm tra đột xuất thường xuyên phát hiện vi phạm, hành vi lạm dụng giấy phép quảng cáo được cấp, quảng cáo quá sự thật.

Trong khi đó, việc quản lý, kiểm soát gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt ở các tỉnh. Nhiều công ty thường lách luật bằng cách tổ chức hội thảo, hội nghị khách hàng để quảng cáo vượt quá công dụng của sản phẩm" .

Về trước